بزرگداشت فقیه فیلسوفان، فیلسوف فقیهان و مدرس برجسته مرحوم مغفور حضرت آیت‌الله العظمی علاّمه سید ابوالحسن رفیعی قزوینی – اعلی‌الله مقامه – با حضور علما، استادان، فرهیختگان و دوستداران علم و دانش روز شنبه ۲۸ فروردین‌ماه۱۳۹۵ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن برگزار گردید.
در این مراسم که با حضور شخصیت‌های علمی و فرهنگی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمد‌حسن ابوترابی فرد، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی؛ استاد سید عبدالله انوار، دکتر صدوقی‌سها، دکتر حسین کلباسی، دکتر قاسم انصاری، دکتر محمد روشن، پروفسور سید حسن امین، اعضای هیأت مدیره کانون وکلای دادگستری استان قزوین و جمعی از وکلای دادگستری با همراهی دوستداران علم و دانش برگزار شد، دکتر مهدی محقق، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛ آیت‌الله سید حسن سعادت مصطفوی، استاد و مدیر گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) و از شاگردان آیت‌الله رفیعی قزوینی؛ آیت‌الله دکتر ابوالحسن طبرستانی، مدرس سطوح عالی حوزه‌های علمیه مروی و از شاگردان آیت‌الله رفیعی قزوینی؛ دکتر غلامحسین رضانژاد، پژوهشگر علوم حکمی و عرفانی و از شاگردان آیت‌الله رفیعی قزوینی به بیان دیدگاه‌های خویش نسبت به این استاد فرزانه پرداختند و مقام علمی، فرهنگی و اخلاقی وی را تکریم کردند.
در ابتدای مراسم دکتر مهدی محقق رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت: من به‌عنوان سخنران در اینجا نیامدم بلکه به‌عنوان میزبان آمدم که از بزرگانی که در این جا تشریف دارند تشکر و سپاسگزاری کنم.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی تا‌کنون ۱۵۰ جلسه را برای مفاخر فرهنگی و ایران‌شناسانی که سهمی بسزا در معرفی وگسترش فرهنگ و تمدن ایران اسلامی و زبان و ادبیات فارسی داشته‌اند برگزار کرده است و جای بسی خوشوقتی است که یکصد و پنجاهمین مراسم بزرگداشت خود را ویژه تکریم و تعظیم اوستاد اوستادان، فیلسوف فقیهان و فقیه فیلسوفان مرحوم حضرت آیت‌الله‌العظمی سیدابوالحسن رفیعی قزوینی قرار داده است. از سوی دیگر نیز موجب خرسندی بیشتر است که شاگردان بلافصل این استاد بزرگ، در مجلس بزرگداشت او شرکت دارند و هر یک از آقایان آیات عظام سید رضی شیرازی، سید حسن سعادت مصطفوی، دکتر ابوالحسن طبرستانی، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و استاد غلامحسین رضانژاد به ذکر محامد و مناقب این استاد بزرگ می‌پردازند.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره آشنایی خود با مرحوم آیت‌الله‌العظمی علامه سید ابوالحسن رفیعی قزوینی افزود: من توفیق حضور در محضر درس استاد را نداشتم، زیرا در همان زمان‌ها دروس فلسفه را نزد مرحومان: میرزا مهدی آشتیانی و سید محمدکاظم عصّار تهرانی و شیخ محمدتقی آملی و میرزا ابوالحسن شعرانی و میرزا مهدی الهی قمشه‌ای -رضوان‌الله تعالی علیهم اجمعین- می‌خواندم. فقط یک بار با پروفسور توشی هیکو ایزوتسو و پروفسور هرمان لندلت خدمت ایشان رسیدم و مکالمات و مفاوضات این استادان بزرگ را ترجمه می‌کردم و خود بنده در برخی از مطالب شرکت می‌جستم. در همان زمانِ کوتاه مرحوم رفیعی را مصداق این مصراع یافتم: هُوَ البحرُ مِن أیّ النّواحی أتیتَهُ. خداوند بزرگ باران‌های رحمت خود را بر او فرو ریزاند و او را در بهشت‌های برین خود جای دهد. بمنّهِ و کرمه.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مرحوم رفیعی قزوینی را از اساتید فلسفه و وارثین حکمت متعالیه در عصر حاضر دانست و گفت: او نه تنها تسلّط به حکمت مشّاء ابن‌سینا و فارابی و حکمت اشراق شیخ مقتول داشت بلکه به آراء حکیمان حکمت متعالیه همچون میرداماد استرآبادی و ملاصدرای شیرازی و فیض کاشانی و عبدالرزاق کاشانی و حاج ملّا هادی سبزواری چیرگی زائدالوصفی داشت و بر اندیشه‌های استادانِ خود همچون میرزا حسن کرمانشاهی و میرزا ابراهیم زنجانی مسلط بود.
دکتر محقق در ادامه از دو استاد بزرگ قزوینی که خود محضر آنان را درک کرده بود یاد کرد و گفت: یکی مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی که درس رسائل و مکاسب او را در مشهد در ایام معدودات استفاده کرده‌ام و مقاله‌ای نیز برای بزرگداشت‌نامه آن مرحوم تقدیم داشتم و دیگری حاج شیخ مجتبی قزوینی که روزهای پنج‌شنبه در درس اخلاق او ـ که در مدرسه ابدال‌خان مشهد ارائه می‌فرمود ـ حاضر می‌شدم و در همین چند ماه پیش در مجلس بزرگداشت او که در قزوین تشکیل شده بود، سخنرانی ایراد کردم. خداوند همه این بزرگان را غریق رحمت خود بگرداند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یادآور شد که این بزرگانِ حکمت متعالیه و جانشینان آنان شناعتِ تکفیر فلسفه و فیلسوفان را زدودند و آن را با جامه‌ای نو به نام «حکمت» بر دوستداران دانش عرضه کردند که خاتم آنان حاج ملا هادی سبزواری در شرح منظومه خود گوید: «نَظَمتُها فی الحکمه الّتی سَمَتفی الذّکرِ بالخیرِ الکَثیرِ سُمّیت» که اشاره به آیه شریفه دارد: «یوتی الحِکمهَ مَن یَشاءُ و مَن یوتَ الحِکمهَ فقد أوتِی خیراً کثیراً»
در ادامه این مراسم نیز سید حسن رفیعی فرزند گرانقدر علامه رفعی به ایراد سخنرانی پرداخته و ضمن تقدیر از همراهی و حضور اعضای هیأت مدیره، رئیس و جمعی از وکلای دادگستری کانون وکلای قزوین با اشاره به چند ویژگی برجسته از پدر ارجمندشان بر ارزش این جلسه افزودند.
سید حسین نصر از شاگردان فرهیخته آن استاد و علامه گرانسنگ نیز یادداشت زیر را در حاشیه مراسم قرائت نمودند:
پیام دکتر سید حسین نصر به مراسم بزرگداشت آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن رفیعی قزوینی(ره) که توسط جناب آقای حسین شاکری، قائم مقام انجمن آثار و مفاخر فرهنگی قرائت شد.
به نام آنکه جان را فکرت آموخت
آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، نه تنها از علمای اَجَلّ زمان خود بودند، بلکه از بزرگترین حُکمای دورانِ اخیر نیز به شمار می‌آیند. علاوه بر وظائف فقهی و ارشادِ خَلق بیشترِ وقت آن بزرگوار صرفِ تدریس حکمت و مطالعه کتب حکمی می‌شد. با تمام مکتب‌های فلسفی اسلامی آشنائی داشتند، لکن توجه خاص ایشان بیشتر به تفکر ملاصدرا و حکمت متعالیه معطوف بود. باید این بزرگوار را در زمرۀ بزرگترین استادان این مکتب در دوران اخیر دانست.
آشنایی راقم این سطور با ایشان توسط مرحوم سید جلال‌الدین آشتیانی، دوست دیرین بنده بود که از بهترین شاگردان حضرت آقای رفیعی محسوب می‌شد. پس از آن معرفی، برای مدت پنج سال، در ما‌ه‌هایی که در تهران می‌گذراندند، نزدشان درس اسفار می‌خواندیم و گه گاهی برای ادامه این دروس و استفاده از محضرشان در معیتِ چند نفر از دانشمندان من جمله مرحوم بدیع‌الزمان فروزانفر به قزوین، خدمت آن استادِ بزرگ می‌رفتیم. در تقریرِمتن اسفار واقعاً بی‌بدیل بودند و گهگاهی با برخی از مسائل مانند تفسیر مقوله علم با صدرالمتألهین اختلاف نظر داشتند.
مرحوم حضرت آیت‌الله رفیعی کم می‌نوشتند، ولی آنچه نوشته‌اند بسیار زبده و گرانبها بوده و هست. هنگام چاپ یادنامۀ ملاصدرا در سال ۱۳۴۰ این بنده از ایشان خواهش کرد مقاله‌ای لطف کنند. ایشان نیز مقاله‌ای کوتاه ولی بسیار فصیح و عمیق نوشتند که در یادنامه، با ترجمه انگلیسی آن توسط حقیر چاپ شد. بعداً حقیر کتابچه‌ای تهیه کرد که هر گاه به قزوین می‌رفتیم آن را به ایشان می‌دادم و ایشان مقاله‌ای مختصر ولی عمیق درباره یکی از مسائل حِکمی در آن می‌نوشتند. خوشبختانه آن دفترچه را حقیر به مرحوم دانش‌پژوه داد که نسخه‌ای از آن در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران حفظ کنند و ایشان این امر را انجام دادند، در حالی که اصلِ دفترچه با بقیه کتابخانه بنده در آغاز انقلاب از بین رفت. مقداری از مقالاتی که در مجموعه آثار ایشان چاپ شده است از همین منبع گرفته شده است.
خدمات حضرت آیت‌الله قزوینی رفیعی بیش از آن است که به توان در مختصری توصیف کرد. این بنده بسیار خشنود است که بعد از این همه سال، این مجلس به نام و برای احیایِ خاطره آن بزرگوار برگزار می‌شود. به نوبه خود از تمام آنان‌که انعقاد این مجلس را امکان‌پذیر ساخته‌اند، تشکر می‌کند و برای آن مرحوم از درگاه احدیت توفیق مسألت دارد. این بزرگداشت در واقع نه تنها درباره یکی از بزرگترین علما و حکمای ایران در قرن اخیر است، بلکه بزرگداشتِ میراث عظیم فلسفی ایران‌زمین است که ایشان یکی از برجسته‌ترین مُروجین و مدرسین و متفکرین آن در دوران اخیر بودند. خداوند روحشان را قرین رحمتِ خود فرماید.
